ความรู้เรื่องระบบภูมิคุ้มกัน

การตรวจแอนติเอชไอวี, การตรวจซีดี 4 และการตรวจไวรัลโหลด

การตรวจแอนติเอชไอวี

• เป็นการตรวจเพื่อดูว่าติดเชื้อเอชไอวีหรือไม่

• แอนติเอชไอวี คือภูมิคุ้มกันที่ร่างกายสร้างขึ้นหลังรับเชื้อเอชไอวี

การตรวจซีดี 4 (CD 4)

• คือการนับจำนวนเม็ดเลือดขาวชนิดT ที่มีเปลือกเป็นซีดี 4 (CD 4) ในเลือด 1 ไมโครลิตร (เลือด ประมาณ 1 หยด)

• ตรวจเพื่อใช้ประเมินภาวะภูมิคุ้มกันว่าอยู่ระดับไหน

การตรวจไวรัสโหลด

• คือการนับจำนวนไวรัสเอชไอวีในเลือด 1 ซีซี เพื่อประเมินผลการรักษาด้วยยาต้านฯ

ระบบภูมิคุ้มกันมีบทบาทสำคัญในการควบคุมเชื้อโรคต่างๆ เมื่อเชื้อเอชไอวีทำลายซีดี 4 ลงจนร่างกายไม่สามารถควบคุมโรคได้ผู้ติดเชื้อจะเริ่มมีอาการป่วยในระยะเวลาที่ต่างกันโดยเฉลี่ยประมาณ 7- 10 ปีหลังติดเชื้อ ความแตกต่างระหว่างเชื้อเอชไอวีและโรคเอดส์สามารถวัดได้จากจำนวนเซลเม็ดเลือดขาวที่เรียกว่า CD4 หรือ T- Cells

จากข้อมูลศูนย์เอดส์ กรุงเทพมหานคร ระบุว่าคนที่มีสุขภาพร่างกายปกติจะมีจำนวนเซลล์ CD4 อยู่ที่ 500 - 1000 เมื่อร่างกายติดเชื้อไวรัสเอชไอวี เชื้อไวรัสจะฝังตัวในเซลส์ CD4 และทำลายเซลส์ CD4 ลงเมื่อจำนวนเซลส์ CD4 ต่ำกว่า 200 ผู้ติดเชื้อเอชไอวีจะได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคเอดส์ นอกจากนั้นโรคเอดส์ก็สามารถเป็นได้ถึงแม้จะมีจำนวนเซลส์ CD4 มากกว่า 200 ก็ตามถ้าเป็นโรคแทรกซ้อนเช่น โรคปอดบวมปอดอักเสบ วัณโรค, มะเร็งประเภทต่างๆ, งูสวัด, เชื้อราขึ้นสมอง ฯลฯ

แบบไหนที่เรียกว่าภูมิบกพร่อง

1.มีโรคฉวยโอกาส

2.ไม่มีโรคฉวยโอกาสแต่มีซีดี 4 ต่ำกว่า 200

ผู้ติดเชื้อ หมายถึง ผู้ที่มีเชื้อเอชไอวีอยู่ในร่างกาย ระดับภูมิคุ้มกันปกติ

ผู้ป่วยเอดส์ หมายถึง ผู้ติดเชื้อที่มีภาวะภูมิบกพร่องหรือมีโรคหรือกลุ่มอาการที่เกิดขึ้นเนื่องจากภูมิบกพร่อง

โรคเอดส์แบ่งออกเป็น 3 ระยะคือ

ระยะที่1 ระยะที่ไม่ปรากฏอาการสุขภาพจะแข็งแรงเหมือนคนปกติทุกประการ

ระยะที่2 ระยะมีอาการสัมพันธ์กับเอดส์ ระยะนี้นอกจากจะมีเลือดบวกแล้วยังมีอาการต่อมน้ำเหลืองโต น้ำหนักตัวลดอย่างรวดเร็ว อุจจาระร่วงเรื้อรัง มีฝ้าขาวที่ลิ้นหรือลำคอ

ระยะที่3 ระยะเอดส์เต็มขั้น เป็นระยะที่ภูมิคุ้มกันของร่างกายถูกทำลายลงมากทำให้สามารถเป็นโรคติดเชื้อฉวยโอกาสต่างๆ หลายชนิด

การตรวจเลือด

• เป็นวิธีเดียวที่จะบอกได้ว่า “ติดเชื้อเอชไอวี” หรือไม่

• เป็นการตรวจหาภูมิคุ้มกัน

1.ตรวจแบบรวดเร็วจะแสดงผลภายใน 2- 3 นาทีแต่ความแม่นยำจะต่ำ

2.ตรวจขั้นต้นเป็นวิธีการที่ใช้โดยทั่วไปเรียกว่า อีไลซ่า และ พีเอ ทราบผลภายใน 3 วันและให้ ความแม่นยำสูงถึง 99.8 %

3.ตรวจยืนยัน มีหลายวิธีการ แต่ที่นิยมใช้คือ เวสเทิร์น บล็อท มีควมแม่นยำสูง

ผลการตรวจเลือด มี 2 แบบเท่านั้น

1.ผลเลือดบวก – ติดเชื้อเอชไอวี

2.ผลเลือดลบ – ไม่ติดเชื้อ/ยังไม่พบเชื้อ

คลีนิคนิรนาม สภากาชาดไทยให้บริการตรวจหาแอนติบอดี้เชื้อเอชไอวี ระหว่างวันจันทร์ถึงวันศุกร์ เวลา 07.30 น.- 16.00 น. และวันเสาร์เวลา07.30น.- 15.00น.เว้นวันอาทิตย์และวันหยุดนักขัตฤกษ์