โดย วรากรณ์ สามโกเศศ
จากมติชนรายวัน วันที่ 14 พฤศจิกายน 2545
ด้วยความอยากรู้ว่าโจ๊กอะไรที่ตลกที่สุดในโลก
มีลักษณะอย่างไรที่ทำให้ตลก
แต่ละชาติมีเรื่องตลกที่สุดแตกต่างกันอย่างไร
เรื่องอย่างไรจึงจะตลก ฯลฯ
ทั้งนี้เพื่อต้องการเข้าใจจิตวิทยาของการผ่อนคลายและเพื่อการสื่อสาร
DR.RICHARD WISEMAN แห่ง UNIVERSITY OF HERTFORDSHIRE ในอังกฤษ
จึงได้สร้าง WEBSITE ที่ชื่อว่า LAUGHLAB.CO.UK ขึ้น
และให้คนส่งโจ๊กเข้ามาแข่งขันและลงคะแนนเสียงกัน
มีคนส่งเข้าไป 40,000 เรื่อง และมีผู้เข้าร่วมลงคะแนนเกือบ 2 ล้านคน
และขณะนี้ได้ผลการเลือกขั้นสุดท้ายแล้ว
โจ๊กที่ตลกที่สุดในโลกมีเรื่องราวดังนี้
นักล่าสัตว์สองคนเข้าป่าล่าสัตว์
ทันใดนั้นคนหนึ่งก็ล้มลงดิ้นพราดๆ ชักตากลับและดูเหมือนจะไม่หายใจ
เพื่อนก็รีบหยิบโทรศัพท์มือถือและเรียกบริการฉุกเฉิน บอกไปว่า
"เพื่อนผมตายแล้วๆ ! ผมจะทำยังไงดี"
มีเสียงตอบมาอย่างสงบ ลดความร้อนแรงของอารมณ์ว่า
"ใจเย็นๆ ครับ ผมช่วยได้ อย่างแรกช่วยให้แน่ใจว่าเขาตายแล้วจริงๆ"
เงียบไปสักพัก และก็มีเสียงปืนดัง มีเสียงตอบมาว่าสงบ
"เอาละตายแน่แล้ว คราวนี้จะให้ผมทำยังไงต่อไป"
คนส่งโจ๊กนี้เข้าแข่งขันเป็นจิตแพทย์จากอังกฤษ
บอกว่าเขาชอบโจ๊กเรื่องนี้ มันทำให้คนทั่วไปรู้สึกดี
เพราะเตือนให้รู้ว่ายังมีใครคนหนึ่งที่ทำอะไรโง่เง่ากว่าเขาอยู่เสมอ
ส่วนสาเหตุที่โจ๊กนี้ได้คะแนนเสียงมากที่สุดก็เพราะว่า
คนอายุระดับไหน เพศไหน ก็ชอบ
โดย DR. WISEMAN ให้ความเห็นว่า
โจ๊กนี้ไม่สร้างความรู้สึกที่เป็นลบกับกลุ่มใดโดยเฉพาะ
เหตุที่คนรู้สึกว่าโจ๊กนี้ขำก็เพราะ
(1) มันทำให้คนคนทั่วไปรู้สึกว่าตัวเอง "เหนือ" กว่าบางคน
(2) ลดภาวะความกังวลทางอารมณ์อันเป็นผลจากเหตุการณ์ของเรื่องที่ไม่เครียด
(3) ทำให้แปลกใจ(SURPRISE) เพราะมีบางอย่างที่ต่างไปจากการคาดคิด
การที่ตัวละครทำอะไรโง่ๆ ทำให้คนอ่านรู้สึก"เหนือ" กว่า
เหตุการณ์ล่าสัตว์ก็ไม่มีอะไรลึกซึ้งที่ซับซ้อน
หวาดเสีย;จนอาจทำให้เกิดความเครียด
และตอนจบเป็นการจบลงด้วยความแปลกใจ
จนเป็นเหตุทำให้เกิดความขบขัน
อีกทั้งยังทำให้เราสามารถหัวเราะได้กับความตาย
ซึ่งเป็นข้อกังวลในใจลึกๆ ๆ ของทุกคน
โจ๊กนี้มีทั้งสามลักษณะข้างต้น
งานวิจัยครั้งนี้พบอีกว่า
แต่ละชาติมีโจ๊กที่เห็นว่าขำขัน แตกต่างกันออกไป
โดยวิเคราะห์จากการลงคะแนนของแต่ละคน
ที่ต้องระบุสัญชาติ อายุ เพศ ตัวอย่างโจ๊กตลกที่สุดของแต่ละชาติมีดังนี้
อังกฤษ
แม่คนหนึ่งอุ้มทารกขึ้นรถเมล์ คนขับบอกว่า
"ลูกคุณเป็นเด็กหน้าตาน่าเกลียดที่สุดที่ผมเคยเห็นมา"
แม่ก็โมโหโกรธาเดินไปที่หลังรถ พูดกับผู้โดยสารข้างๆ ว่า
"คุณรู้ไหม เจ้าคนขับมันพูดจาดูถูกฉัน"
ชายหนุ่มก็ตอบว่า "คุณเดินไปบอกเขาเลยว่าคุณไม่พอใจ
เอ้า ผมจะอุ้มลิงตัวนี้ไว้ให้ก็ได้"
แคนาดา เมื่อ NASA เริ่มส่งคนไปอวกาศ ก็พบว่าปากกาลูกลื่นไม่ทำงานในสภาวะที่ไม่มีแรงโน้มถ่วง เพื่อแก้ไขปัญหานี้นักวิทยาศาสตร์ของ NASA ใช้เวลา 10 ปีและเสียเงินไป 12 พันล้านเหรียญสหรัฐเพื่อพัฒนาปากกาให้สามารถเขียนได้ในสภาวะไร้แรงโน้มถ่วง เขียนกลับหัวหรือใต้น้ำหรือบนผิวอะไรก็ได้ ไม่ว่าจะเป็นกระจกหรือโลหะส่วนนักอวกาศโซเวียตไม่มีปากกาอย่างนี้ใช้...เพราะใช้ดินสอมาแต่แรก
ออสเตรเลีย
ผู้หญิงคนหนึ่งหน้าตาโทรมเต็มไปด้วยความกังวล ไปหาหมอ
เธอบอกว่า "หมอคะ ดูฉันซีเมื่อตื่นนอนตอนเช้านี้
ฉันดูตัวเองในกระจกก็เห็นผมยุ่งเหยิงน่าเกลียด
ผิวก็แห้งเ[ไม่เอาไม่พูด]่ยว ตาก็แดงและโปนออกมา
หน้าตาเหมือนศพ ฉันผิดปกติอะไรหรือคะหมอ"
หมอก็ตรวจมองเธอไปทั่วสักพัก และก็บอกว่า
"เอ ผมบอกได้เลยนะครับว่า สายตาคุณไม่มีอะไรผิดปกติแน่นอน"
เยอรมนี
นายพลสังเกตเห็นว่าพลทหารมีพฤติกรรมที่แปลกๆ ไป
เขาจะหยิบกระดาษที่พบที่ไหนก็ตามขึ้นมา
มองสักพักและก็พูดว่า "มันไม่ใช่ว่ะ"
และก็วางลงและก็ทำอย่างนี้อยู่บ่อยๆ
จนนายพลจัดการเอาไปให้จิตแพทย์ตรวจ
และลงความเห็นว่าพลทหารคนนี้บ้า
จึงเขียนใบปลดเขาออกจากการเป็นทหาร
หลังจากนั้นเขาก็พบทหารคนนี้ซึ่งกำลัง
ก้มลงหยิบกระดาษแผ่นปลดเขาขึ้นมา
ยิ้มและพูดว่า "ใช่แล้วว่ะ"
สำหรับภูมิภาคต่างๆ ของอังกฤษ
โจ๊กที่ตลกที่สุดก็แตกต่างกันออกไป
สำหรับ "อังกฤษแท้"
โจ๊กที่ว่าตลกที่สุดมีดังนี้
หนุ่มสองคนนั่งกินเหล้าอยู่ในบาร์ พอเริ่มเมา
คนแรกเริ่มด่าทอเพื่อน ตะโกนว่า "อั๊วนอนกับแม่ลื้อ"
ทั้งบาร์เงียบกริบ ตั้งใจฟังว่าเพื่อนจะตอบว่าอย่างไร
แต่ยังไม่ทันจะตอบก็ตะโกนดังกว่าเก่าอีกว่า "อั๊วนอนกับแม่ลื้อ"
คราวนี้ก็มีเสียงตอบมาจากเพื่อนว่า "กลับบ้านเถอะพ่อเมามากแล้ว"
สำหรับไอร์แลนด์เหนือ
โจ๊กตลกที่สุดมีดังนี้ หมอบอกกับคนไข้ว่า
"ผมมีทั้งข่าวร้ายและข่าวร้ายมากจะบอกคุณ
"เหรอครับ อะไรเป็นข่าวร้ายล่ะ" คนไข้ถาม หมอก็ตอบว่า
"คุณมีเวลาที่จะมีชีวิตเหลืออยู่ 24 ชั่วโมงเท่านั้น"
โอยแย่ๆ แต่ขอถามว่ามีข่าวอะไรที่จะร้ายกว่านี้อีกล่ะครับ
"คนไข้ซักด้วย ความอยากรู้ หมอก็ตอบว่า
"ผมพยายามตามหาคุณมาตั้งแต่เมื่อวานแล้ว"
โจ๊กตลกที่สุดของคนอเมริกันก็มีอยู่ว่า
ชายสองคนกำลังเล่นกอล์ฟกันอยู่
ขณะที่คนหนึ่งกำลังจะพัตต์ลูกลงหลุม
ก็เห็นขบวนศพยาวบนถนนที่ติดกับสนามกอล์ฟกำลังจะผ่านไป
เขาหยุดทันที ถอดหมวกและโค้งแสดงความเคารพอย่างอ่อนน้อม
เพื่อนก็พูดว่า "โอ้โฮ ประทับใจผมมาก คุณเป็นคนละเอียดอ่อน
คุณนี่สมกับที่เป็นคนมีเมตตาจริงๆ แม้แต่กับคนตายไปแล้ว"
เพื่อนก็ตอบว่า "ฮื่อ ก็เราแต่งงานกันมาตั้ง 35 ปี"
จากการวิเคราะห์ข้อมูลของโจ๊กที่ส่งเข้า
ไปพบว่าโจ๊กที่ขบขันที่สุดจะมีความยาว ประมาณ 103 คำ(ในภาษาอังกฤษ)
หลายโจ๊กอ้างอิงถึงสัตว์หลายประเภท
แต่สัตว์ที่ผู้คนเห็นว่าเป็นตัวละครที่ขบขันในเรื่องที่สุดคือเป็ด
อาจเป็นเพราะเนื่องจากปาก ตีน หรือรูปลักษณ์ที่แปลก
ดังนั้นถ้าจะแต่งเรื่องโจ๊กให้ขบขัน เป็ดจะเป็นตัวละครที่ได้เปรียบ
ในเชิงวิทยาศาสตร์การแพทย์
ผู้วิเคราะห์ได้ทดลองกับมนุษย์โดยทำ BRAIN SCAN
(ใช้เทคนิคที่เรียกว่า MRI)
ขณะอ่านโจ๊กที่ตลกที่สุดให้ฟัง ก็พบว่ามีบริเวณส่วนหนึ่งของสมอง
ที่เรียกว่า PREFRONTAL CORTEX
(อยู่ไปทางส่วนหลังของสมองส่วนที่เรียกว่า(FRONTAL LOBES)
เกี่ยวพันกับการเข้าใจว่าเหตุใดโจ๊กที่ฟังจึงขบขัน
การค้นพบนี้สอดคล้องกับหลักฐานทางการแพทย์ที่ว่า
คนที่สมองส่วนนี้ถูกทำลาย มักขาดอารมณ์ขัน
เหตุที่เชื่อว่าส่วนของสมองนี้เกี่ยวพันกับอารมณ์ขัน
ก็เพราะว่าโจ๊กส่วนใหญ่อาศัยการสร้างความแปลกใจแก่คนฟัง
กล่าวคือทำให้ผู้ฟังคิดไปอีกทางหนึ่ง
และมีประโยคเด็ดสุดท้าย(PUNCHLINE)
ที่ทำให้มองไปอีกทางที่แตกต่างกว่าทางเก่าโดยสิ้นเชิง
สมองส่วนนี้มีบทบาทสำคัญในการคิดแบบคล่องตัว(FLEXIBLE THINKING)
ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นที่จะทำให้เข้าใจ PUNCHLINE
และก่อให้เกิดความแปลกใจและรู้สึกขบขันกับโจ๊กในที่สุด
จากการศึกษาพบว่าคนจากวัฒนธรรมที่ต่างกัน
จะมีอารมณ์ขันที่แตกต่างกันไปด้วย
อารมณ์ขันเป็นส่วนสำคัญของการสื่อสารระหว่างบุคคล
ยิ่งเราเข้าใจว่าวัฒนธรรมเกี่ยวโยงกับอารมณ์ขันอย่างไรมากเท่าใด
ก็จะยิ่งทำให้เรายิ่งสื่อสารข้ามวัฒนธรรมได้อย่างมีประสิทธิภาพมากเพียงนั้น
หลายโจ๊กข้างต้นคงไม่ทำให้คนไทยรู้สึกขัน
โจ๊กที่ทำให้คนไทยหัวเราะ
อาจต้องมีลักษณะหลายประการปนเปกันอยู่
ดังโจ๊กเรื่องต่อไปนี้กระมัง
โจรกลุ่มหนึ่งบุกขึ้นไปบนบ้าน
เมื่อได้ทรัพย์แล้วก็ลงมือข่มขืนเจ้าทรัพย์ เรียงไปตั้งแต่เด็กสาวจนถึงผู้ใหญ่
ก็บังเอิญมียายอยู่คนหนึ่งด้วย
ลูกหลานก็พากันอ้อนวอนโจรขออย่าได้ข่มขืนยายเลย
ยายฟังอยู่ก็เลยด่าว่า
"[ท่านที่เคารพ]อย่าวุ่นวายนักเลย คุณโจรเขาก็โตพอจะคิดเองได้แล้ว
[ท่านที่เคารพ]อยู่กันเฉยๆ ได้ไหม"
สิ่งแวดล้อมเรื่องตื่นเต้น คนแก่หรือคนอ่อนแอ
เป็นเป้าของความขบขันมีเซ็กซ์ปนสัปดน และมี RUNCHLINE
ที่ SURPRISE คนฟัง คือองค์ประกอบของโจ๊กไทยที่ขบขัน?
***************
อรุณสวัสดิ์เราน่าจะประกวดเรื่องขำขันกันดูบ้างนะ
โดยสมาชิกช่วยกันโหวดจากเรื่องขำขันที่พวกเราช่วยกันส่งมาลง
ลง 2 ชั้งโมงนะจะบอก